Co symbolizuje pączek? Rozwiewamy tłustoczwartkowe tajemnice

Kulinarne tradycje Polski, choć nieraz niejednolite w różnych regionach kraju, często spotykają się w jakimś punkcie, więc jeśli chodzi o zwyczaj jedzenia pączków w Tłusty Czwartek, to wszyscy jesteśmy zgodni: nie ma lepszego przysmaku przed rozpoczęciem postu. Przypomnijmy, że pączek (podobnie jak faworki) jest staropolskim karnawałowym przysmakiem, jednak swoje święto ma w ostatni czwartek w tygodniu poprzedzającym Środę Popielcową (pierwszy dzień Wielkiego Postu, który trwa 40 dni, aż do Wielkanocy). Ten przysmak znali już starożytni rzymianie, a do Polski trafił w XVII wieku. Mimo, że zazwyczaj zjadany na deser, był wytrawny – wypieczony z ciasta chlebowego i nadziewany… słoniną. Stąd też nazwa „tłusty” czwartek – nie chodzi o tłuszcz, w którym smażone są pączki, a właśnie nadzienie, którym dawniej je wypełniano. Pączki zwyczajowo symbolizowały pożegnanie zimy i powitanie wiosny. Początkowo zbite i twarde (ze względu na brak drożdży w składzie), w miastach i we dworach były smażone w głębokim tłuszczu, zaś na wsiach i w uboższych domach pieczone na blaszkach lub w piecach chlebowych. Na polskie stoły w tej najsłodszej formie pączek przybył prawdopodobnie z kuchni arabskiej. Gospodynie w niektórych porcjach ciasta umieszczały migdał lub orzech – kto trafił na taki wypiek, mógł liczyć na szczęście i dostatek w danym roku.

Dziś za tę tradycyjną formę polskiego pączka uważa się te z ciasta drożdżowego, nadziewane powidłami śliwkowymi, smażone na smalcu, udekorowane lukrem lub posypane cukrem pudrem. Do łask wracają pączki pieczone w piecu (uważane za mniej kaloryczne), a ze względu na zapotrzebowanie pączkożerców, w cukierniach i kawiarniach, ale też restauracjach, znajdziemy ofertę pączków vege, bezglutenowych, dietetycznych i z przeróżnymi nadzieniami, np. z ajerkoniakiem, czekoladą, czy toffi.

W okresie tłustoczwartkowym organizowane są często konkursy jedzenia pączków na czas, my jednak rekomendujemy rzecz zupełnie odwrotną: delektowanie się każdym kęsem (na oblizywanie paluszków z lukru przymkniemy również oko). Dla poszukiwaczy rzemieślniczych, wyśmienitych pączków takich  jak u mamy czy babci, mamy dobrą wiadomość: jest ich bez liku na Szlaku Kulinarnym „Smaki Powiatu Poznańskiego”! A poszukiwaczy receptur na najlepsze pączusie zapraszamy również na stronę www.smakipowiatupoznanskiego.pl, gdzie w Kulinarium znaleźć można przepisy na te i wiele innych tradycyjnych, wielkopolskich i staropolskich przysmaków.

Przygotował: Instytut Skrzynki/Liliana Kubiak
Fot. Piekarnia Natura