Ministerstwo Środowiska na początku listopada opublikowało "Białą księgę ochrony złóż kopalin" z informacją o możliwości składania uwag, w celu zainicjowania szerokiej dyskusji na temat systemowych rozwiązań w zakresie ochrony strategicznych złóż kopalin. "Biała księga" postuluje utrzymanie dostępności złóż, które tworzą cenną bazę surowcową. Chodzi o zabezpieczenie najważniejszych z punktu widzenia interesu państwa złóż przed takim zagospodarowaniem terenu, które uniemożliwiałoby lub znacznie utrudniało ich późniejszą eksploatację.

Według informacji Ministerstwa środowiska - wybór konkretnego wariantu ochrony, a także sam wykaz złóż strategicznych zaprezentowany w "Białej księdze", wymaga merytorycznej dyskusji z udziałem wszystkich zainteresowanych środowisk – rządu, samorządu terytorialnego, obywateli, organizacji pozarządowych oraz przedsiębiorców.

W ramach pierwszego etapu konsultacji Ministerstwo Środowiska zaprasza do przekazywania uwag do dokumentu na adres e-mail: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć. .

Uwagi można składać do dnia 15 grudnia 2015 r.

Ministerstwo deklaruje, że złożone uwagi będą przedmiotem analizy i podstawą do opracowania wniosków dla rządu do podjęcia decyzji o tym, czy, a jeśli tak, to które złoża i w jaki sposób chronić.

Biała księga jest formą prezentacji propozycji Rządu w zakresie kompleksowego usankcjonowania zagadnienia ochrony strategicznych złóż kopalin w Polsce, zarówno energetycznych, jak i nieenergetycznych. W uproszczeniu z treści dokumentu wynika, że ochrona złóż w praktyce oznaczać będzie takie planowanie zagospodarowania terenów, które pozwoli w każdej chwili uruchomić eksploatację złóż kopalin. W dokumencie tym znajduje się wykaz złóż kopalin strategicznych, które uzyskały najwyższą ocenę w wyniku waloryzacji. Wśród nich najwyższy priorytet uzyskały m.in. złoża węgla brunatnego, położone w Wielkopolsce w obrębie gmin i miejscowości: Mosina, Czempiń, Gostyń, Krzywiń i Oczkowice. Swoim zasięgiem obejmują one miasto Puszczykowo, a zwłaszcza Puszczykowo Stare, znajdujące się w obszarze tzw. Rowu Poznańskiego, w którym to występują złoża węgla brunatnego.

Zdaniem władz Miasta Puszczykowa propozycje Rządu w zakresie ochrony, która oznacza eksploatację złóż węgla brunatnego w przyszłości, stanowią ewidentny konflikt z ogólnie pojętym interesem społecznym i powinny być w trybie niezwłocznym stosownie skorygowane. Z uwagi na sposób zagospodarowania terenu ponad złożem (infrastrukturę wodociągową, studnie, ujęcia wody, sieci przesyłowe oraz Stację Uzdatniania Wody oraz infrastrukturę techniczną gazową i energetyczną) złoża węgla brunatnego należy uznać za trwale niedostępne do eksploatacji.

W związku z publikacją „Białej Księgi” Spółka Aquanet jako przedsiębiorstwo odpowiedzialne za produkcję i dostawę wody dla mieszkańców Poznania i Aglomeracji Poznańskiej przygotowuje pismo do Ministerstwa Środowiska, w którym wyraża zaniepokojenie propozycjami Rządu oraz wnosi o trwałe wyłączenie złóż węgla brunatnego w rejonie Mosina-Czempiń spod ochrony, przede wszystkim z uwagi na brak alternatywnych źródeł zaopatrzenia w wodę.

Szczególnie negatywną konsekwencją wprowadzenia w życie zapisów Białej Księgi będzie zakaz jakiejkolwiek zabudowy Puszczykowa Starego nawet w sytuacji, kiedy złoża nie będą eksploatowane. Nie jest też jasne, czy nie zajdzie konieczność zmiany obowiązujących planów zagospodarowania, w których będą musiały pojawić się takowe zapisy. Jeśli tak się stanie, właściciele gruntów będą mogli wystąpić o odszkodowanie z tytułu spadku wartości nieruchomości. Na tę chwilę nie wiadomo, który organ administracyjny byłby zobowiązany do wypłacenia ewentualnych odszkodowań. Jeśli obowiązek ten zostanie nałożony na Urząd Miejski, nie trzeba dodawać, że przy tak niskim budżecie, miasto Puszczykowo miałoby realne problemy z wywiązaniem się z potencjalnych zobowiązań. Dodatkowo groziłyby nam komplikacje w zaopatrzeniu mieszkańców w wodę z ujęcia mosińskiego, a także zmiany we wszystkich dziedzinach gospodarki.

Dostrzegając możliwość katastrofalnych skutków eksploatacji tych złóż dla środowiska, gospodarki i ludności, w tym także w wymiarze finansowym, apelujemy do Państwa o aktywne zainteresowanie tematem i udział w konsultacjach społecznych, które będą trwały do 15.12.2015 r.